Awangardowe muzeum – wirtualna prezentacja

Partnerem strategicznym projektu będzie e-flux (https://www.e-flux.com/), prestiżowa amerykańska platforma wydawnicza o międzynarodowym zasięgu, która w kreatywny i twórczy sposób realizuje i rozpowszechnia projekty opisujące napięcia dyskursu krytycznego otaczającego współczesną sztukę i kulturę na całym świecie. Ponadto e-flux w środowisku artystycznym funkcjonuje jako specjalistyczna platforma wymiany informacji o najważniejszych wydarzeniach kulturalnych, zapewniając największą widoczność dla tego typu projektów.

Awangardowe muzeum to projekt o pionierskim charakterze stanowiący rezultat wieloletnich badań prowadzonych przez zespół Muzeum Sztuki w Łodzi nad awangardowymi inicjatywami budowania kolekcji dzieł sztuki i powoływania do życia instytucji artystycznych.

Jego idea zrodziła się z potrzeby lepszego zrozumienia własnego dziedzictwa instytucjonalnego a nade wszystko - z przekonania o konieczności przewartościowania utrwalonych poglądów na temat relacji awangardy i muzeum. Dominująca narracja przedstawia awangardę i muzeum jako oponentów, których spotkanie nie może doprowadzić do niczego innego, jak tylko do porażki jednego z nich: albo zniszczenia muzeum, albo rozbrojenia awangardy. Obok tej opowieści może jednak istnieć inna, rozwijana wokół artystów awangardy, którzy podejmują wysiłki zmierzające do stworzenia własnych instytucji muzealnych, w przekonaniu, że mogą one stanowić narzędzia służące realizacji awangardowych celów. Projekt realizowany przez Muzeum Sztuki w Łodzi ma na celu przybliżyć tę mniej znaną historię.

Jednym z jego efektów stała się wydana w 2020 roku polsko- i angielskojęzyczna publikacja o tym samym tytule, stanowiąca zbiór krytycznych esejów autorstwa wybitnych badaczy z Polski i świata, w tym Marii Gough, Rebecci Uchill oraz Juliana Myersa i Joanny Szupińskiej, opatrzona bogatym materiałem źródłowym, ikonograficznym i tekstowym.

Ukoronowaniem działań w tym obszarze będzie międzynarodowa wystawa sytuująca w omawianej ramie narracyjnej również historię Muzeum Sztuki w Łodzi. Jej otwarcie zaplanowane zostało na 15 października br.

W drodze prowadzonych badań zestawione zostały dzieła i archiwalia związane z aktywnością czterech pierwszych muzealnych instytucji, które powstały z inicjatywy lub w ścisłej współpracy z artystami awangardowymi: sieci Muzeów Kultury Artystycznej utworzonej w porewolucyjnej Rosji; Société Anonyme Museum of Modern Art, powołanej do życia na początku lat 20. XX wieku w Nowym Jorku przez Katherine S. Dreier, Marcela Duchampa i Man Raya; Gabinetu Abstrakcji zaprojektowanego w 1927 r. przez El Lissitzky’ego dla Provinzialmuseum Hannover oraz – Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, która stała się kamieniem węgielnym dzisiejszego Muzeum Sztuki.

Powstanie łódzkiej kolekcji stanowi fenomen na skalę światową. Zgromadzona bowiem została dzięki zapałowi i poświęceniu niewielkiej grupy awangardowych artystów i poetów i w całości składa się z darów przekazanych przez najwybitniejszych twórców ówczesnej Europy.

W wyniku połączenia efektów wieloletnich badań zespołu Muzeum i multidyscyplinarnego doświadczenia e-flux w realizacji przedsięwzięć artystycznych i kulturalnych zapośredniczonych w różnych mediach powstanie wirtualna platforma prezentująca projekt poświęcony opisywanym powyżej zagadnieniom. Ów projekt internetowy będzie składał się przede wszystkim z poniższych komponentów:

• bogatych materiałów wizualnych, w tym filmów dokumentalnych tworzących tło historyczne dla opowieści;
• tekstów krytycznych i upowszechniających;
• materiałów źródłowych (np. manifestów), obecnych jako odwzorowania dokumentów, tłumaczonych na język angielski, a także czytanych w oryginalnych językach przez lektorów.

Ogromną zaletą tak pomyślanego projektu jest możliwość stworzenia synergicznej opowieści, w której różnorodne treści i materiały ikonograficzne wzajemnie się uzupełniają. Projekt nie powtarza formatu kolejnych wirtualnych wystaw czy stron poświęconych archiwom, lecz będzie funkcjonował autotelicznie, a zarazem w korespondencji z publikacją i ekspozycją przygotowaną przez MSŁ.

Wykorzystanie w tym celu narzędzi internetowych umożliwi globalny zasięg, dotarcie do szerokiego grona zagranicznych odbiorców, a co za tym idzie, skuteczne upowszechnienie i promocję polskiego dziedzictwa kulturowego w świecie.

Dofinansowanie w ramach programu: 100 000.00 zł (netto)

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu „Kultura inspirująca”.