Dzień bezpłatnego wstępu w Muzeum Sztuki w Łodzi od września zostaje przeniesiony na ŚRODY!
Przejdź do sekcji:

Andrzej Łobodziński. Prace z lat 1956-1972

Wystawa Andrzeja Łobodzińskiego – jednego z czołowych przedstawicieli łódzkiej neoawangardy ukaże dwa równoległe, dopełniające się nurty jego artystycznej aktywności: malarstwo i eksperymentalną twórczość dźwiękową, która powstawała we współpracy z Ireneuszem Pierzgalskim i Krystynem Zielińskim. Artyści ci byli w polskiej sztuce przełomu lat 60. I 70. pionierami eksperymentów akustycznych, tworzyli efemeryczne seanse i instalacje dźwiękowe, prezentowane m.in. w Galerii Foksal w 1968 r. i Muzeum Sztuki w Łodzi w 1972 r. Dzieła malarskie Łobodzińskiego reprezentować będą prace pochodzące z lat 1956-1964, charakterystyczne dla wczesnego okresu jego drogi artystycznej. Na wystawie znajdą się obrazy utrzymane w poetyce taszyzmu, zrealizowane niedługo po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi, jak również cykl obrazów „kreskowych” z lat 1958–1962, cykl obrazów „pistoletowych” z lat 1961-1963 oraz nieco późniejszy cykl kolaży. Obszar eksperymentalnej twórczości dźwiękowej zmaterializuje się w postaci wyeksponowanych  obiektów – urządzeń, którymi posługiwali się Łobodziński i Zieliński komponując swoje Audycje – prace dźwiękowe o charakterze enviroment. Jedna z wersji tej pracy, wykonana w Galerii Foksal w 1968 roku, zostanie przypomniana widzom dzięki dokumentacji fotograficznej autorstwa Tadeusza Rolke. Na wystawie znajdzie się również zaprojektowany wspólnie z Ireneuszem Pierzgalskim instrument Klantata (1965) – prawdopodobnie pierwszy w Polsce obiekt rzeźbiarski służący generowaniu dźwięków.

INFO

Miejsce

ms1, Gdańska 43

Czas

06.09.2023 - 28.01.2024

Wernisaż

06.09.2023 (środa), godz. 18:00

Początki drogi twórczej Andrzeja Łobodzińskiego wiążą się z nurtem taszyzmu, który dla wielu  przedstawicieli polskiej awangardy w tamtym momencie historycznym II poł. lat 50. uosabiał uwolnienie materii malarskiej z konwencji figuratywnych bądź formalnych i skupienie uwagi na procesualności malarskiej kreacji. Taszyzm, w tym jedna z jego odmian – sztuka informel – ukształtował się w Europie tuż po II wojnie światowej jako kierunek przeciwstawiający się racjonalizmowi abstrakcji geometrycznej i poszukający źródeł twórczości w intuicji i siłach nieświadomości. Intelektualną konstrukcję kompozycji dzieła zastąpić miał spontanicznie rozwijający się proces twórczy, w którym kluczową rolę odgrywały materialne własności wykorzystywanych przez artystów tworzyw i pigmentów. Wczesne obrazy Andrzeja Łobodzińskiego, jak pisze kurator wystawy Paweł Polit: „[…]są zapisami spontanicznej interakcji z właściwościami farb rozprowadzanych na płaszczyźnie podobrazia. […] Efekt płynności kształtów i swoistej «szybkości» kresek wiąże się tu ze stosowanym przez artystę zabiegiem wylewania lakieru nitro na powierzchnie uprzednio nałożonych i zaschniętych warstw.”

Ewolucja malarstwa Łobodzińskiego z okresu taszystowskiego prowadziła w kierunku wygaszania zróżnicowań kolorystycznych na rzecz kontrastów fakturalnych, co z kolei wiodło do sformułowania nowej, odrzucającej zdecydowane podziały płaszczyzny koncepcji obrazu. Owocem przekształcenia formuły kompozycyjnej i ideowej dzieła malarskiego był cykl obrazów „kreskowych” z lat 1958–1962. Ich struktura miała charakter otwarty, oparty na pełnej napięcia równowadze układów linii, swobodnie wpisanych w pola barwne. Syntetyczne układy „kreskowych” kompozycji tworzył Artysta za pomocą szczególnej procedury, najpierw używając intuicyjnie rozmieszczanych na powierzchni podobrazia szablonów do uzyskiwania odcinków linii, a następnie nanosząc na nie warstwę olejnej malatury. Sam Łobodziński pisząc później o krystalizowaniu się swojego dojrzałego stylu wskazał na kluczową rolę swoistego malarskiego rytuału, który prowadził do „zderzenia czynnika regularnego z przypadkowym, bezwładnego z aktywnym, idealnego z materialnym.” Porzucając na dobre poetykę taszyzmu malarz kontynuował wykorzystanie procedur malarskich,  w których istotną rolę odgrywał przypadek i intuicja. Ten procesualny rodowód obrazów Łobodzińskiego tłumaczy efekt organicznej jedności linearnych układów z pulsującymi płaszczyznami koloru. Sposób, w jaki elementy rysunkowe zaistniały w strukturze kompozycji unieważnia podział na figurę i tło, znosi podziały płaszczyzny na wyraźnie zarysowane kształty, wzmacniając integralność pola malarskiego. Geometria kreskowych układów w obrazach Łobodzińskiego nie wywodzi się, więc ze zracjonalizowanego procesu konstruowania form, ale z malarskich procedur o charakterze improwizowanym. Istotną rolę pełniło w nich nakładanie kolejnych warstw pigmentu połączone z częściowym zamalowywaniem naniesionych wcześniej szablonami odcinków linii.

Kolejnym rozdziałem w biografii artystycznej Andrzeja Łobodzińskiego było zwrócenie się ku właściwościom i zróżnicowaniom materii malarskiej z wykorzystaniem techniki natryskowej, czego rezultatem stała się seria obrazów „pistoletowych”. Kluczowe było tu wcześniejsze doświadczenie sztuki informel. Artysta wybierał takie narzędzia i techniki malarskie, jakie pozwalały na niemal mechaniczny proces komponowania, wykorzystując szablony do uzyskiwania obrysów linearnych. W cyklach kolaży pochodzących z pierwszej połowy lat 60. dochodzi do stopniowego uproszczenia struktury kompozycji i wzmocnienia kontrastów walorowych i kolorystycznych. Jak pisze o nich Paweł Polit: „Powtarzalność spiętrzonych w kolażach części, których układ trudno odbiorcy objąć jednym spojrzeniem, wzbogaca je w wymiar czasowy, nasuwając skojarzenia ze strukturami muzycznymi”. Artystę już wcześniej  interesowała kwestia ukazania upływu czasu w malarstwie. Stąd, w połowie lat 60. zwrot ku poszukiwaniom z wykorzystaniem materiału dźwiękowego, podejmowanym wspólnie z zaprzyjaźnionymi artystami: najpierw Ireneuszem Pierzgalskim, a następnie Krystynem Zielińskm. Owocem tej eksperymentalnej aktywności były m.in. instalacje akustyczne, zatytułowane Audycje, tworzone za pomocą dźwięków rejestrowanych najpierw na taśmie magnetofonowej i następnie przetwarzanych na specjalnie skonstruowanych urządzeniach. W trakcie publicznych prezentacji  Audycji m.in., w galerii Foksal w 1968 r., twórcy wykorzystywali wrażenie przemieszczania się dźwięku do definiowania przestrzeni. Efekty akustyczne stawały się tu medium określającym parametry wnętrza galerii. Audycje Łobodzińskiego i Zielińskiego pokrewne były poszukiwaniom innych twórców sztuki environment tego okresu, m.in. Kompozycjom przestrzenno-muzycznym Henryka Morela, Teresy Kelm i Zygmunta Krauzego.

Sztuka Andrzeja Łobodzińskiego stanowi osobny rozdział w rozwoju polskiej sztuki powojennej.   Istotną rolę w kształtowaniu się jego postawy twórczej miało odwołanie się do intuicji i przypadku jako istotnych czynników stymulujących proces twórczy. Badanie własności materii malarskiej w relacji do struktury formalnej obrazu doprowadziło go wypracowania modelu kompozycji o charakterze otwartym, inicjujących „przepływ przestrzeni” między składnikami obrazu, a następnie do budowania sekwencji dźwiękowych. Stosowanie zaawansowanych środków technicznych w tworzeniu kompozycji dźwiękowych szło u niego w parze z konsekwentnym rozwijaniem języka malarstwa. Artysta traktował obie dziedziny swojej twórczości za wzajemnie komplementarne i jednakowo uprawnione w odkrywaniu nowych aspektów sztuki.    

Partnerzy:

Organizacja wystawy pt. "Andrzej Łobodziński - przestrzenie malarskie i dźwiękowe"
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.



WIĘCEJ INFO

kurator

Paweł Polit

koordynacja wystawy

Agata Szynkielewska

koordynacja wydawnicza

Martyn Kramek, Andżelika Bauer, Matylda Makowska

koordynacja komunikacji

Angelina Wieliczko-Skinder, Adrianna Ziółek

montaż wystawy

Krzysztof Francek, Marek Kubacki, Łukasz Janicki, Adam Maj, Mariusz Maj, Dariusz Mikołajczyk, Ireneusz Szymarek, Maciej Więcławski

Podziel się informacją

INFO

Miejsce

ms1, Gdańska 43

Czas

06.09.2023 - 28.01.2024

Wernisaż

06.09.2023 (środa), godz. 18:00

kurator

Paweł Polit

koordynacja wystawy

Agata Szynkielewska

koordynacja wydawnicza

Martyn Kramek, Andżelika Bauer, Matylda Makowska

koordynacja komunikacji

Angelina Wieliczko-Skinder, Adrianna Ziółek

montaż wystawy

Krzysztof Francek, Marek Kubacki, Łukasz Janicki, Adam Maj, Mariusz Maj, Dariusz Mikołajczyk, Ireneusz Szymarek, Maciej Więcławski

Podziel się informacją

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.

Logotypy UE