Kartki świąteczne i noworoczne – życzenia od artystów przesyłane do Muzeum Sztuki

Kartki świąteczne i noworoczne

Co roku o tej samej porze do Muzeum Sztuki w Łodzi zaczynają napływać kartki z życzeniami. Ślą je ludzie zaprzyjaźnieni z naszą instytucją: urzędnicy różnego szczebla, dyrektorzy, kuratorzy, naukowcy, właściciele galerii, artyści. Ci ostatni przysyłają zazwyczaj miniaturowe dzieła sztuki. 

Najstarsze z kartek pochodzą z końca lat 60 XX w. Ich wnikliwa lektura, a może raczej analiza zastosowanych środków plastycznych daje wiele do myślenia. W oczywisty sposób rzuca się w oczy kreatywność, jaką wykazują się ich autorzy. Nie może to dziwić. Mamy wszakże do czynienia z ludźmi, dla których tworzenie nowych form wypowiedzi i  obrazowania to chleb powszedni, druga natura rzec można.

Nie zawsze ich „miniatury” są pracami na zadany temat. Nierzadko trudno się w nich dopatrzeć jakichkolwiek związków ze Świętami Bożego Narodzenia czy Nowym Rokiem, a przecież oba te wydarzenia obrosły w przebogatą warstwę znaczeniową, szereg „ikon”, symboli, znaków, komunikatów.

Owszem, są dzieła nawiązujące wprost do chrześcijańskiej tradycji Świąt Bożego Narodzenia. Wykorzystywane są w nich  dobrze znane motywy Świętej Rodziny, Dziesiątka Jezus, stajenki, jako miejsca narodzin Zbawiciela, Gwiazdy Betlejmskiej uzupełnione ich współczesnym anturażem, jak np. zimowy krajobraz ocieplony uroczyście udekorowaną choinką. (W przypadku Nowego Roku naturalnym wydają się takie „rekwizyty”, jak rozbłyskujące na niebie ognie sztuczne, kieliszki z szampanem, sala balowa wypełniona rozbawionymi ludźmi itp.). Naraz jednak te czytelne dla wszystkich symbole przekształcają się w wyrafinowane kompozycje, w abstrakcje, w których ledwie tylko pobrzmiewają echa powszechnych wyobrażeń. Artyści puszczają wodze fantazji, wykonują grafiki, rysują, malują, wycinają, ale… na odwrociach prac wciąż dość standardowo życzą Wesołych Świąt albo Szczęśliwego Nowego Roku „dyrektorowi i całemu personelowi Muzeum Sztuki w Łodzi”.

Kolekcja kartek świątecznych liczy grubo ponad sto prac i stanowi tak osobliwy, jak unikalny zestaw niespodziewanych dzieł sztuki, które przycupnęły na obrzeżach wspaniałej kolekcji zgromadzonej w łódzkim muzeum – w bibliotece. 

Wśród wystawionych eksponatów warto zobaczyć m.in. kartkę wykonaną własnoręcznie przez Serge Charchoune’a, którego cztery prace znalazły się w Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”

Maciej Cholewiński