Ewa Partum. Nic nie zatrzyma idei sztuki
ms2, ul. Ogrodowa 19
21 listopada 2014 - 15 lutego 2015
Wystawa „Nic nie zatrzyma idei sztuki” wzięła swój tytuł od instalacji w przestrzeni publicznej, którą zostaną skonfrontowani goście wchodzący do Muzeum Sztuki. Charakterystyczny dla osiedlowych ulic próg zwalniający samochody, z namalowanym obok hasłem, jest intrygującym sygnałem o przesłaniu ekspozycji. Dotyczy ono problemów sensu sztuki i sposobu jej funkcjonowania we współczesnej rzeczywistości.
Ewa Partum jest prekursorką sztuki konceptualnej, feministycznej i krytycznej w Polsce, autorką akcji i instalacji w przestrzeni publicznej, performansów, filmów, fotografii, poezji wizualnej. Studiowała w PWSSP w Łodzi (obecnie ASP) i ASP w Warszawie. Pierwszą pracę konceptualną „Obecność/Nieobecność” stworzyła w 1965 roku, jeszcze przed ukończeniem studiów, podejmując w niej problem obecności kobiet w środowisku progresywnej sztuki.
Partum jako pierwsza w sztuce polskiej podjęła w tak zdecydowany sposób dyskurs feministyczny. Już w 1971 roku w pracy „Poem by Ewa” odcisk czerwonych ust na papierze opatrzyła komentarzem „My touch is a touch of a woman /mój dotyk jest dotykiem kobiety”. Performans „Zmiana", mający miejsce w Łodzi w Galerii Adres w 1974 roku, polegał na uczynieniu dzieła sztuki z twarzy artystki poprzez jej pomalowanie. W 1979 roku w Galerii Artforum Ewa Partum na oczach zgromadzonej publiczności została częściowo ucharakteryzowana w sposób postarzający połowę jej ciała. Akcja była krytycznym głosem przeciwko przedmiotowemu traktowaniu kobiet. Jako jedyna artystka w Polsce Partum konsekwentnie kontynuowała feministyczną praktykę, m.in. w cyklu „Samoidentyfikacja” czy w performansie „Kobiety. Małżeństwo jest przeciwko wam!”.
W 1971 roku zrealizowała prekursorską akcję „Legalność przestrzeni”, identyfikującą przestrzeń publiczną miasta jako miejsce politycznej dyskusji, ścierania się odmiennych postaw i idei. Przeprowadzona na Placu Wolności w Łodzi, polegała na ustawieniu w dużym zagęszczeniu poleceń i znaków zakazu lub nakazu – zarówno prawdziwych, jak i fikcyjnych i ironicznych np. „Zabrania się zabraniać”, ”Zabrania się pozwalać”. W 1972 roku artystka rozpoczęła działalność autorskiej galerii mail-artu „Adres” przy ul. Piotrkowskiej 86 w Łodzi, kontaktując się ze światową awangardą (z galerią współpracowali m.in. Włodzimierz Borowski czy Krzysztof Wodiczko). W tym samym roku zrealizowała performans i instalację „Metapoezja” w Muzeum Sztuki, łącząc sztuki wizualne z poetyckimi inspiracjami. Ważnym performansem był też mający miejsce w Łodzi „Hommage a Solidarność” (1982 rok).
Artystka obecnie mieszka i pracuje w Berlinie. W 2006 roku zrealizowała performans i instalację w Turbin Hall w Tate Modern w Londynie. W ostatnich latach brała udział w wielu wystawach na całym świecie, m.in.: Le Mouvement Biennale 2014 w Szwajcarii, Triennale Sztuki w Paryżu, 18 Biennale of Sydney, Manifesta 7 w Rovereto czy WACK! Art and The Feminist Revolution Moca w Los Angeles. Współpracuje z Galerią M+R Fricke w Berlinie.
W 2009 roku dzięki inicjatywie Krystyny Potockiej z Galerii Manhattan zrealizowana została w Łodzi idea Konceptualnego Muzeum Ewy Partum (sześć tablic umieszczonych w miejscach wystąpień artystki, m.in. w Muzeum Sztuki przy Więckowskiego 36). Muzeum w ostatnich latach wzbogaca kolekcję o nowe prace artystki, które pojawiły się m.in. na wystawie „Dla Was”, a obecnie prezentowane są w ramach ekspozycji Kolekcji Sztuki XX i XXI wieku „Atlas Nowoczesności”. Kluczowa w twórczości Partum instalacja „Legalność przestrzeni” z inicjatywy Krytyki Politycznej została dwa lata temu powtórzona w miejscu akcji z 1971 roku jako „Reenactment - Legalizowanie przestrzeni””.
Wystawa w Muzeum ma na celu określenie znaczenia twórczości Ewy Partum dla łódzkiej sceny artystycznej. Wpisuje się także w program indywidualnych wystaw prezentujących wybitne artystki i stawiających pytanie o należne im miejsce w historii sztuki. Na ekspozycji zostaną zaprezentowane prace z kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi, kolekcji Fundacji GESSEL dla Muzeum Narodowego w Warszawie, a także zbiorów prywatnych, archiwów Ewy Partum i Fundacji Signum (Poznań) oraz kolekcji Osmana Djajadisastra (Akwizgran).
Muzeum Sztuki przygotowuje polsko-angielski katalog wystawy z wiodącym tekstem profesora ENSBA w Paryżu Jeana-Francoisa Chevriera oraz artykułami Doroty Monkiewicz (o Galerii Adres) i Karoliny Majewskiej (o „Legalności przestrzeni” i współczesnej recepcji tej pracy). W publikacji znajdzie się również wywiad z Ewą Partum.
Kuratorka: Maria Morzuch
Koordynatorka: Monika Wesołowska
Projekt ekspozycji: Maria Morzuch
Wydarzenia towarzyszące (ms2, ul. Ogrodowa 19):
21.11.2014, piątek, g. 18:00
Performans Ewy Partum podczas wersnisażu
14.12.2014, niedziela, g. 12:00
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie: Maria Morzuch
12 lutego 2015, czwartek, g. 18:00
Legalność historii sztuki. Ewa Partum i łódzka scena artystyczna
