Konferencja „O naukowości muzeów”

W organizowanej konferencji pochylimy się nad zagadnieniem muzeów jako miejsc wytwarzania wiedzy, podejmując kwestię tego, czym różną się od uniwersytetów? Kluczowe będzie postawienie pytania o status wiedzy w muzeach sztuki i to czy ma ona charakter wiedzy eksperckiej? Jak sytuowane są projekty wystawiennicze w obszarze nauki? Czy są one dyskryminowane ze względu na swój czasowy charakter? A może wręcz przeciwnie, uzupełniają ważną lukę w tradycyjnym podejściu do popularyzowania badań. Interesuje nas jak tego rodzaju projekty są implementowane w instytucjach w Polsce i innych krajach. Mamy nadzieję, iż konferencja umożliwi skonfrontowanie różnych perspektyw i interpretacji naukowości działań podejmowanych w ośrodkach muzealnych. Kluczowa w tym kontekście wydaje się być również konieczność rozpoznania muzealnej działalności badawczej przez system formalno-prawny – przede wszystkim poprzez analizę ograniczeń istniejących w obecnych przepisach, jak i porównania ich z rozwiązaniami stosowanymi w innych krajach.

Konferencja będzie również okazją do refleksji nad poszukiwaniem optymalnego modelu funkcjonowania muzeum jako instytucji uprawiającej naukę i wykorzystującej jej efekty, wobec systemu organizacji nauki, konstruowanego w Polsce po roku 1989. W czasach Międzywojnia (1918-1939) Mieczysław Treter definiował muzea jako instytucje naukowe, w których „za pomocą systematycznego układu planowo i umiejętnie zbieranych a należycie konserwowanych okazów unaocznia się całokształt, względnie jedną jakąś gałąź wiedzy ludzkiej, o przyrodzie wszechświata lub o człowieku, jego cywilizacji i kulturze” (M. Treter, Muzea współczesne. Studium muzeologiczne. Początki, rodzaje, istota i organizacja muzeów. Publiczne zbiory muzealne w Polsce i przyszły ich rozwój, Warszawa 2019). Z dzisiejszej perspektywy sprowadzenie zadań muzeum do roli instytucji naukowo-badawczej nie jest realne ani oczekiwane. Chcąc sproblematyzować prognozy na rozwój naukowości muzeów, pochylimy się także nad kwestiami demokratyzacji nauki w instytucjach muzealnych i poszerzeniem struktury produkcji wiedzy.

Konferencja będzie również okazją do zaprezentowania tegorocznej edycji czasopisma naukowego „Muzealnictwo”, które na swych łamach porusza zagadnienia związane z działalnością naukową muzeów, samo w sobie stanowiąc przykład uprawiania działalności naukowej w instytucji kultury, jaką jest współorganizator konferencji, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Konferencja odbyła się 3 i 4 grudnia 2021 za pośrednictwem kanałów online.

Program konferencji:

3 grudnia: Organizacja nauki w muzeach

10.00 Otwarcie obrad: Jarosław Suchan (Muzeum Sztuki w Łodzi) i Piotr Majewski (NIMOZ)

10:30-11:15 prof. Charles Esche: Tranzycja, demodernizacja i spotkanie. Formy działań możliwe do zaadaptowania przez muzea

11:30-12:30 Panel: Działalność badawcza w muzeach a formalne rygory naukowości

• dr Żaneta Gwardzińska-Chowaniec: Muzea jako przestrzeń badań nad prawem muzeów
• dr hab. Hubert Kowalski: Muzeum w uczelni. Miejsce pomiędzy prowadzeniem badań a tworzeniem kolekcji

12:45-14:00 Dyskusja: Naukowość a misja społeczna współczesnego muzeum

Uczestnicy_czki: Paulina Długosz, dr Dominik Kacper Płaza, dr Beata Nessel-Łukasik
Prowadzenie: dr Karol Franczak

14:45–15:15 Panel: Muzeum a uniwersytet – różne modele naukowości?

• dr Lisa Moran: Taighde | The Irish Museum of Modern Art jako ośrodek badawczy
• dr hab. Tomasz de Rosset: Czy muzeum jest instytucją naukową?

15:30–17:00 Dyskusja: Współpraca akademicko-muzealna
Uczestnicy_czki: Paweł Kendra, dr Marcin Szerle, dr Katarzyna Wagner, Magdalena Zych, Justyna Żak-SzwarcProwadzenie: dr hab. Agnieszka Rejniak-Majewska

17:15–18:45 Dyskusja: Muzeum na uczelni

Uczestnicy_czki: dr Urszula Bończuk-Dawidziuk, prof. dr hab. inż. Marcin Chrzanowski, Lilianna Lewandowska
Prowadzenie: dr Łukasz Biskupski

Prowadzenie: dr hab. prof. UŁ Kaja Kaźmierska