Jaremianka. Biografia

„Maria Jarema. Ona o sobie zawsze: Jarema. O niej najczęściej: Jaremianka. Kobieta awangarda. Emancypantka, zaangażowana aktywistka – niekwestionowany autorytet.”

Jedna z najzdolniejszych i najbardziej charyzmatycznych artystek XX wieku. Dziewczyna ze Starego Sambora na Kresach, która przyjechała do Krakowa, by „wymyślić sztukę na nowo”. Studiowała pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego, współtworzyła Grupę Krakowską i teatr Cricot, właśnie z nią najchętniej współpracował Tadeusz Kantor.

Ukochana żona Kornela Filipowicza, matka Aleksandra, siostra bliźniaczka Nuny, ceniona przyjaciółka m.in. Różewiczów, Sternów, Przybosiów. W ich wspomnieniach jawi się jako wcielenie ruchu, zmienna, zachwycająca postać, która pozostawiała po sobie wrażenie niedosytu. Gdy poznała diagnozę swojej choroby, pracowała w zapamiętaniu, by namalować każdy kolejny obraz – chociaż jeszcze jeden. Jej prace wciąż zdumiewają nowatorstwem pomysłów, inspirują i prowokują. „Nie umarła” – twierdzili zgodnie jej bliscy.

„Autorka złapała mnie za gardło już pierwszym zdaniem i trzymała do końca - czytałam tę książkę ze ściśniętym sercem. Polecam ją każdemu, kto chciałby poznać życie, twórczość, myśli i sekrety Marii Jaremy, wybitnej polskiej artystki - bezkompromisowej i szalenie inteligentnej kobiety. Dawno nie czytałam tak dobrej biografii.”

Maria Jarema - Rzeźbiarka, malarka, autorka monotypii oraz kostiumów i scenografii teatralnych. W latach 1929-1935 studiowała na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego.

W 1930 roku razem z m.in. Saszą Blonderem, Leopoldem Lewickim, Jonaszem Sternem, Henrykiem Wicińskim założyła Grupę Krakowską, jedno z najważniejszych ugrupowań przedwojennej awangardy, które po wojnie (1957) reaktywowano jako Stowarzyszenie Artystyczne II Grupa Krakowska (na zebraniu założycielskim oprócz Marii Jaremy obecni byli m.in. Tadeusz Kantor, Jadwiga Maziarska, Jerzy Nowosielski, Erna Rosenstein, Jerzy Tchórzewski i Jonasz Stern). Brała udział w istotnych dla polskiej awangardy Wystawach Sztuki Nowoczesnej (na przełomie 1948 i 1949 w Krakowie oraz w latach 1957 i 1959 w Warszawie).

Jako scenografka, kostiumografka, ale także aktorka współpracowała z przedwojennym teatrem eksperymentalnym Cricot (założonym przez jej brata Józefa Jaremę), a także powojennym Cricot 2 (prowadzonym przez Tadeusza Kantora). W 1958 roku reprezentowała Polskę na 29 Biennale w Wenecji, gdzie wyróżniono ją polsko-włoską nagrodą Towarzystwa im. Francesco Nullo. Jej prace znajdują się w najważniejszych publicznych kolekcjach w Polsce (Muzeum Narodowe w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi).

Wydawca: Znak
Autorzy tekstów: Agnieszka Dauksza
Redakcja: Dorota Gruszka
Projekt graficzny: Krzysztof Rychter

ISBN 978-83-240-5817-4
Rok wydania: 2019
Format:  15 x 21,1 x 4,5 cm
Oprawa: twarda
Ilość stron: 624
Ilość ilustracji: ok 103 (32 barwne i 71 czarno-białych)
Język publikacji: polski