Przejdź do sekcji:

Historia

Związki Muzeum z awangardą datują się na przełom lat 20. i 30., kiedy to grupa radykalnych twórców z grupy „a.r.” rozpoczęła akcję gromadzenia dzieł najważniejszych artystów owego czasu z myślą o przekazaniu jej do muzeum. Akcja ta spotkała się z ogromnym zainteresowaniem europejskiej awangardy, skłaniając wielu znakomitych artystów – takich jak Fernand Leger, Max Ernst, Hans Arp czy Kurt Schwitters – do przekazania w darze swoich dzieł. Fakt ten sprawił, że kolekcja grupy „a.r.” stała się wyjątkowym symbolem solidarności i współpracy awangardy. Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, reprezentująca głównie kierunki takie jak kubizm, futuryzm, konstruktywizm, puryzm, neoplastycyzm i surrealizm, została udostępniona publiczności 15 lutego 1931 roku. Kolekcja jest konsekwentnie poszerzana o międzynarodową sztukę nowoczesną i współczesną od 90 lat. Dzięki temu Muzeum Sztuki to obecnie jedyne w Polsce muzeum posiadające tak bogate zbiory światowej sztuki XX i XXI wieku.

Powstanie łódzkiej kolekcji stanowi fenomen na skalę światową z kilku względów. Po pierwsze inicjatywa wyszła od samych artystów. Niezwykły zbiór powstał dzięki zapałowi i poświęceniu zaledwie pięciu członków grupy „a.r.”: artystów - Władysława Strzemińskiego, Katarzyny Kobro, Henryka Stażewskiego oraz poetów - Juliana Przybosia i Jana Brzękowskiego. Ich działalność i kontakty, sięgające od Moskwy do Paryża, umożliwiły utworzenie wybitnej, międzynarodowej kolekcji sztuki im współczesnej. Po drugie - swoje dzieła przekazali do kolekcji w darze najbardziej progresywni przedstawiciele ówczesnej europejskiej awangardy, których nazwiska dopiero kilka lat później weszły do kanonu współczesności. I w końcu – wyjątkowo otwarta okazała się postawa ówczesnych władz miejskich Łodzi, które, mimo pewnych obaw, zdecydowały o włączeniu rewolucyjnej w owym czasie kolekcji do powstającego właśnie miejskiego Muzeum Historii i Sztuki im. Juliana i Kazimierza Bartoszewiczów, z siedzibą przy Placu Wolności 1 i otwartego w 1930 roku.

Po drugiej wojnie światowej, w 1948 roku Muzeum przeniesiono do jednego z pałaców rodziny Poznańskich – przy ulicy Więckowskiego 36, który nadal jest jedną z jego siedzib. W 1950 roku Muzeum, przejęte przez państwo, zaczęło działać pod obecną nazwą: Muzeum Sztuki w Łodzi. 

Bliskie związki Muzeum z artystami zaowocowały po wojnie licznymi donacjami. W 1945 roku wdowa po Karolu Hillerze przekazała na rzecz Muzeum spuściznę po tym wybitnym artyście. W tym samym roku Władysław Strzemiński i Katarzyna Kobro darowali Muzeum swój dorobek artystyczny. W 1957 roku, dzięki staraniom artystów działających w Paryżu, takich jak Denise René, Michel Seuphor, Jan Brzękowski, Edouard Jaguer czy Jerzy Kujawski, udało się pozyskać prace reprezentujące różne kierunki artystyczne (między innymi surrealizm) i awangardę międzynarodową. W 1975 roku Mateusz Grabowski, właściciel londyńskiej galerii, przekazał Muzeum Sztuki w Łodzi 230 prac najbardziej znamienitych przedstawicieli młodej Sztuki Brytyjskiej. W 1981 roku niezwykle istotnym wydarzeniem dla Muzeum Sztuki stała się wizyta Josepha Beuysa, podczas której – w ramach akcji zatytułowanej Polentransport 1981 – darował Muzeum część swojego Archiwum, obejmującego ponad tysiąc prac. W tym samym roku NSZZ „Solidarność” przekazała jako stały depozyt kolekcję prac stworzonych przez uczestników międzynarodowej akcji zatytułowanej „Konstrukcja w Procesie”. W 1983 roku artyści amerykańscy przekazali Muzeum Sztuki kolekcję swoich prac, zebraną podczas wymiany artystów Échange entre artistes 1931–1982, Pologne-USA, zainicjowanej przez Henryka Stażewskiego, Ankę Ptaszkowską, Pontusa Hultena i Galerię Foksal w Warszawie z okazji pięćdziesięciolecia grupy „a.r.”

Największa ekspozycja prac z kolekcji znajduje się obecnie w ms² – zmodernizowanym budynku XIX-wiecznej tkalni, otwartym dla zwiedzających 20 listopada 2008. Od tego momentu Muzeum Sztuki w zupełnie nowy sposób prezentuje swoją kolekcję i związaną z nią tradycję. Zmiany dotyczą nie tylko samego miejsca, ale także sposobu jej ekspozycji. Muzeum zrezygnowało z układu chronologicznego na rzecz problemowych wystaw skoncentrowanych wokół zagadnień niezwykle istotnych dla kultury współczesnej, ale także silnie obecnych w kolekcji grupy „a.r.” z 1931 roku. Aktualnie w ms² prezentowana jest wystawa , „Atlas Nowoczesności”, która porządkuje dzieła wokół pojęć w powszechnym odczuciu wiążących się z tym, co nowoczesne, takich jak: emancypacja, autonomia, industrializacja, kapitał, urbanizacja, eksperyment, mechanizacja czy rewolucja.  Dzięki temu dzieła prezentowane w ms² nie są jedynie ilustracją konkretnego kierunku w sztuce, ale komunikują tematy istotne dla widzów tu i teraz. Celem tej metody pracy nad Kolekcją jest ciągłe odnawianie potencjału zgromadzonych dzieł. Budynek Muzeum Sztuki, w którym Kolekcja prezentowana była przez 50 lat, jest obecnie, jako ms¹, miejscem eksperymentowania ze zjawiskami sztuki współczesnej. Przestrzeń ta służy realizacji wystaw czasowych, prezentowaniu sztuki performance, organizacji warsztatów i wykładów. Ogniwem łączącym to miejsce z tradycją Muzeum Sztuki jest Sala Neoplastyczna zaprojektowana przez Władysława Strzemińskiego w 1948 roku jako miejsce prezentacji działań grupy „a.r.” i artystów konstruktywizmu.  W ten sposób tradycja awangardowa jest ciągle przedmiotem dyskusji, nowych interpretacji, a dzięki temu wciąż żyje.

Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.

Logotypy UE