Międzynarodowe sympozjum o sztuce amerykańskiej w kolekcji ms

W 2023 roku przypada czterdziesta rocznica polsko-amerykańskiej wymiany dzieł sztuki. Zainicjowana przez konstruktywistę Henryka Stażewskiego, międzynarodowa współpraca nawiązywała do historycznej wymiany, w której sam brał udział na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Prace, podarowane wówczas przez europejskich artystów awangardowych, stały się kamieniem węgielnym kolekcji jednego z pierwszych muzeów sztuki nowoczesnej na świecie, zlokalizowanym w największym przemysłowym mieście centralnej Polski — Łodzi. Cztery dekady później artyści amerykańscy (głównie artyści z Zachodniego Wybrzeża, m.in. Chris Burden, Frederick Eversley, Sam Francis, Ed Moses, Helen Pashgian, Alexis Smith i DeWain Valentine) zostali zaproszeni do udziału w wymianie dzieł, która „podkreślała kulturowe wsparcie i powiązania między artystami w trudnym okresie” – nawiązanie do powstania w Polsce „Solidarności”. Projekt spotkał się z dużym entuzjazmem i zaowocował wielką hojnością ze strony Amerykanów, którzy podarowali Muzeum Sztuki w Łodzi blisko czterdzieści dzieł – rzeźb, obrazów, fotografii, a także bardziej eksperymentalnych form. W odpowiedzi na to grupa polskich artystów przekazała swoje wybrane dzieła do kolekcji Muzeum Sztuki Współczesnej w Los Angeles (MoCA).

 

Poprzez sympozjum chcemy przyjrzeć się bliżej polsko-amerykańskim stosunkom i wymianie artystycznej w latach 80. XX wieku. Najważniejszym celem jaki stawiamy sobie w trakcie tego wieloletniego projektu badawczego jest lepsze zrozumienie znaczenia kolekcji sztuki amerykańskiej w szerszym kontekście kolekcji Muzeum Sztuki.

 

Pierwsza część międzynarodowego sympozjum odbyła się w październiku 2022 r. Swoje referaty przedstawili wówczas: Agnieszka Pindera (Muzeum Sztuki w Łodzi), dr Paweł Polit (Muzeum Sztuki w Łodzi), prof. Lucy Bradnock (Courtauld Institute of Art, Londyn); prof. Michael Leja (University of Pennsylvania); dr Wojciech Szymański (Uniwersytet Warszawski); prof. Agnieszka Rejniak-Majewska (Uniwersytet Łódzki) i dr Elizabeth Buhe (niezależna badaczka).

 

Drugie – marcowe – spotkanie będzie bardziej nastawione na poszukiwanie wspólnego mianownika między postawami polskich i amerykańskich artystów, biorącymi udział w wymianie.

 

Wybór amerykańskich dzieł można obecnie obejrzeć na wystawie stałej „Atlas Nowoczesności. Ćwiczenia”.

 

Program sympozjum:

 

12:00 – 15:00

 

12:00 Agnieszka Pindera i dr Paweł Polit (Muzeum Sztuki)

Jak sztuka amerykańska trafiła do Muzeum? 

Kuratorzy sympozjum zaprezentują postępy swojej kwerendy prowadzonej zarówno w archiwach, jak i przez rozmowy z uczestnikami wymiany.

12:30 Dr hab. Christian Berger (Johannes Gutenberg-Universität Mainz)

Zamiana miejsc: Praktyki konceptualne między Łodzią, Los Angeles i gdzie indziej w polsko-amerykańskiej wymianie artystycznej

Prelegent skupi się na twórczości Douglasa Hueblera i Kojiego Kamojiego.

13:15 Dr hab. Filip Lipiński (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Impuls “filmowy” w twórczości wybranych uczestników amerykańsko-polskiej wymiany artystycznej

Wystąpienie przybliży postaci m.in. Paula Sharitsa, Roberta Flicka, Lesa Levine'a a także Zygmunta Targowskiego i Ryszarda Winiarskiego.

14:00 Dr Małgorzata Jędrzejczyk (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) 

Obserwator jako czwarty wymiary? Między konstrukcją przestrzenną a relacjami przestrzennymi w praktyce rzeźbiarskiej Katarzyny Kobro, Erica Orra i Petera Sheltona

Prelegentka zwróci uwagę na różnorodność ujęć problematyki przestrzeni w praktyce wymienionych artystów.

Biogramy prelegentów

dr hab. Christian Berger – historyk sztuki nowoczesnej i współczesnej. Uzyskał tytuł magistra (2007) i doktora (2013) na Freie Universität Berlin, habilitował się z historii sztuki na Johannes Gutenberg-Universität Mainz (2022) na podstawie pracy zatytułowanej Worldly Matter – Materiality and Reference to Real in Conceptualism of the 1960s and 1970s. Był profesorem wizytującym na uniwersytetach we Frankfurcie (2022) i Hamburgu (2021–22) oraz był pracownikiem naukowym i wykładowcą na uniwersytetach w Moguncji (2010–22) i Marburgu (2007–2010). Otrzymał kilka znaczących stypendiów, m.in. Unii Europejskiej i Fundacji Volkswagena, co umożliwiło mu prowadzenie badań w międzynarodowych instytucjach, takich jak Courtauld Institute of Art w Londynie, Getty Research Institute w Los Angeles, Niemieckie Centrum Historii Sztuki (DFK) w Paryżu. W nadchodzącą wiosnę i lato będzie stypendystą Fundacji Thyssen w KWI Institute for Advanced Study in the Humanities w Essen. Jego publikacje obejmują zredagowany tom Conceptualism and Materiality: Matters of Art and Politics (Leiden: Brill, 2019) oraz monografię dotyczącą powtórzeń i eksperymentów w twórczości Edgara Degasa (Wiederholung und Experiment bei Edgar Degas, Berlin: Reimer, 2014), która wynika z jego pracy doktorskiej. Pełni funkcję członka rady redakcyjnej Studies in Art & Materiality, recenzowanej serii książek w wydawnictwie Brill.

dr hab. Filip Lipiński – historyk sztuki i amerykanista, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie pracuje w Instytucie Historii Sztuki. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół sztuki nowoczesnej i współczesnej, sztuki amerykańskiej, teorii i metodologii historii sztuki. Jest stypendystą programów naukowych w USA i Europie, w tym: stypendium Fulbrighta na City University of New York (2007-8), Terra Summer Residency Fellowship (2008), Terra Travel Research Grant (2013), JFK Institut Research Grant, Berlin (2019); otrzymał grant badawczy Fundacji Kościuszkowskiej na University of Southern California/Getty Research Center, Los Angeles (2019). Autor dwóch książek – „Hopper wirtualny. Obrazy w pamiętającym spojrzeniu” (Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013) i Ameryka. Rewizje wizualnej mitologii Stanów Zjednoczonych (Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2021), a także licznych artykułów naukowych i rozdziałów w publikacjach dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej oraz teorii sztuki w czasopismach takich jak Oxford Art Journal, View, Artium Quaestiones, RIHA Journal. Niedawno współtworzył antologię Hot Art, Cold War (Routledge, 2020) i The Palgrave Handbook of Image Studies (Palgrave Macmillan 2021). Jest także tłumaczem tekstów naukowych i zastępcą redaktora naczelnego czasopisma Artium Quaestiones.

dr Małgorzata Jędrzejczyk - historyczka sztuki i kuratorka, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, studiowała również na Universität Wien i Humboldt-Universität zu Berlin. Ukończyła interdyscyplinarny program studiów Społeczeństwo-Technologie­-Środowisko (UJ). Kuratorka programu „Exercising modernity” w Instytucie Pileckiego w Berlinie.  Autorka publikacji poświęconych sztuce i architekturze XX i XXI wieku, m.in. „Katarzyna Kobro. Ruch czasoprzestrzeni”, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2021 (z K. Słoboda); „Sztuka jako organizacja życia: Katarzyna Kobro i El Lissitzky” [2020], „Udomowiony modernizm” [2019]; „Komponowanie przestrzeni. Rzeźby awangardy” [2019]. Kuratorka takich wystaw, jak Przekroje. Galeria Architektury Polskiej XX i XXI wieku (razem z K. Kepiński, W. Grzesiak); Tożsamość. 100 lat polskiej architektury//Kraków; Komponowanie przestrzeni. Rzeźby awangardy (razem z K. Słoboda). Członkini Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA

 

Sympozjum organizowane jest dzięki wsparciu Ambasady Stanów Zjednoczonych Ameryki